Met een Nobelprijs voor de vrede voor President Santos en de huidige stabiliteit in het land is Colombia eindelijk als veilig verklaard voor toeristen. Hoewel er een einde lijkt aan het conflict tussen de overheid en de FARC (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia) zijn de wonden die deze meer dan 50 jaar lang durende oorlog welke 220.000 doden en rond de 7 miljoen vluchtelingen heeft geeist nog duidelijk voelbaar in de Colombiaanse maatschappij. Juist omdat bijna elke Colombiaan dan wel direct of indirect via familie of vrienden slachtoffer is van deze gruwelijke burgeroorlog word er liever niet over gesproken met buitenstaanders. Het interne politieke landschap kent echter grote polarisatie met heftige meningen over “La Paz de Santos” oftewel de reeds gesloten vrede met de FARC. In dit artikel schrijven wij over de vrede in Colombia en hoe dit hele proces tot stand is gekomen en nu nog steeds loopt.
La Gran Marcha
In 2008 is er een bijzondere saamhorigheid merkbaar tijdens de grootste vredesmars van de Colombiaanse geschiedenis met als thema “No mas FARC”. In meer dan 193 steden gaan Colombianen in het wit gekleed de straat op om te protesteren tegen de oorlog en tegen de gewelddadige organisatie FARC. De mars, later bekend als “La Gran Marcha” blijft niet beperkt tot Colombia ook in Moskou, Londen, Tel Aviv en Den Haag gaan mensen de straat op om te protesteren tegen het geweld van deze als terroristisch bestempelde organisatie. Dit is het begin van het einde.
El Conflicto FARC Colombia
Het conflict tussen de FARC en de Colombiaanse staat is één van de langst durende interne conflicten ter wereld. De crimínele/terroristische organisatie FARC staat onder andere bekend om ontvoeringen (ook journalisten en toeristen), afpersing, het inzetten van landmijnen en het rekruteren van kindsoldaten. Gedurende de periode tussen 1958 – 2015 worden er in totaal 16.879 kindsoldaten gerecruteerd. Volgens cijfers van het Centro Nacional de Memoria Historica CNMH zijn verreweg de meeste kindsoldaten door de FARC gerecruteerd. Ook is FARC verantwoordelijk voor meer dan 30.000 ontvoeringen over dezelfde periode. Presidentskandidate Ingrid Betancourt, militairen, politieagenten, burgers en buitenlanders zijn onder andere slachtoffers van ontvoering. De FARC heeft daarbuiten een nauwe samenwerking met de Colombiaanse onderwereld en wordt vooral gefinancierd door onder andere drugshandel en illegale mijnbouw. In veel rurale gebieden beschermd de FARC coca-plantages (basismiddel voor cocaïne) en biedt ze veiligheid aan de “narcotraficantes” zo ook aan Pablo Escobar. Dit alles doordrengt met een marxistische extreem linkse ideologie vergelijkbaar met die van Fidel Castro, Che Guevara en andere guerilla bewegingen van de jaren 50 – 60.
President Alvaro Uribe
Op de dag van inauguratie van Alvaro Uribe als president van Colombia in augustus 2002 vinden er terroristische aanslagen plaats in de hoofdstad Bogota opgeëist door de FARC. Een van de doelwitten is het huis van de president “La casa de Nariño”. In totaal sneuvelen die dag 14 Colombianen en raken er 74 gewond. Een zwarte dag in het Zuid Amerikaanse land.
Colombia wordt door internationale media op dat moment gezien als een “failed state” en de FARC controleert veel gebieden in Colombia. Een van de speerpunten van Uribe is het optreden met harde hand “a mano firme” tegen de FARC. Dit in contrast met zijn voorganger president Pastrana die juist de dialoog zocht met FARC en hen zelfs een eigen stuk grond gaf in het zuiden van Colombia
De lange strijd tegen FARC
De regering Uribe merkt in 2004, reeds twee jaar in het presidentschap, dat één termijn van vier jaar niet genoeg is om de FARC te verslaan. Er word besloten om een wetswijziging toe te passen welke het mogelijk maakt voor Uribe om zich verkiesbaar te stellen voor een tweede termijn. Zodoende wordt in 2006 Uribe de eerste herkozen president met de meeste stemmen in een Colombiaanse presidentsverkiezing tot dan toe. In de periode 2002 tot en met 2010 gedurende het presidentschap van Uribe boekt het nationale leger grote successen op militair gebied tegen de FARC. Het aantal ontvoeringen bijvoorbeeld daalt met 93.2 procent tussen 2002 en 2009.
Het leger weet bovendien succesvol kopstukken van de FARC uit te schakelen waardoor de organisatie sterk verzwakt. Een van de belangrijkste operaties waren operatie Sol Naciente, Fenix en Operatie Sodoma. Het doelwit van Operatie Sol Naciente (2007) was alias “Negro Acacio” een van de belangrijkste drugshandelaars en leider van Frente 16 van de FARC.
Operatie FENIX 2008
In maart 2008 valt het nationale leger de hoofdbasis van Raul Reyes – de op dat moment nummer 2 in rang van de FARC, op de grens tussen Colombia en Ecuador aan. Het is een offensief van luchtaanvallen in combinatie met elite landtroepen. Uiteindelijk wordt Raul Reyes door grondtroepen op Ecuatoriaans grondgebied uitgeschakeld. Ook worden er laptops in beslag genomen met verontrustende informatie over de banden tussen de FARC en de regeringen van Ecuador en Venezuela. Zo komt er onder andere hard bewijs naar boven dat Hugo Chavez wapens leverde aan de FARC en dat de Ecuatoriaanse “linkse” regering van Rafael Correa nauwe banden had met FARC en betrokken was in onder andere de drugshandel. Dit is het begin van oplopende spanningen tussen Colombia en haar buurlanden. President Uribe en President Chavez (Venezuela) komen lijnrecht tegenover elkaar te staan.
Operatie Sodoma 2010
Door middel van een goed functionerend inlichtingen apparaat van het nationale leger wordt de locatie van de leider van de FARC alias Mono Jojoy achterhaald. Jojoy is een van de gewelddadigste “narco guerrilleros” en architect van vele aanslagen door het gehele land. Tijdens operatie Sodoma wordt Mono Jojoy de leider van de FARC Uitgeschakeld. Discovery Channel heeft overigens een documentaire gemaakt over deze operatie.
Voor het aantreden van Uribe had de FARC een leger van meer dan 20.000 strijders eind 2010 was dit aantal gereduceerd tot rond de 6.700. Enkele controversies rond Uribe ontstond omdat hij word beschuldigd van betrokkenheid met paramilitaire bewegingen en corruptie. In 2010 zoekt Uribe tevergeefs een derde termijn voor het presidentschap. Uiteindelijk word Juan Manuel Santos de minister van defensie onder Uribe verkozen tot president voor de periode 2010 – 2014.
Juan Manuel Santos
Mede dankzij zijn successen als minister van defensie in de regering van Uribe word Santos gekozen als opvolger van Uribe. Tijdens zijn presidentschap verbeterd hij de relaties met buurlanden Venezuela en Ecuador en begint hij in het geheim vredes onderhandelingen met de FARC. Ook vervolgd hij de generaals en andere betrokkenen bij de schandalen rondom “los falsos positivos” in het presidentschap van Uribe. Door deze wijziging in beleid komen Uribe en Santos tegenover elkaar te staan.
In 2014 wordt Juan Manuel Santos herkozen tot president. Een van zijn belangrijkste beloften is het onderhandelen en bereiken van een vredes akkoord met de FARC. Wanneer in 2016 het vredesakkoord bereikt is tussen FARC en de regering Santos na jaren onderhandeling word er in Colombia een referendum gehouden. Een nipte meerderheid van 50.2% stemt “no” en dus tegen het vredes akkoord. De man achter de campagne tegen het vredesakkoord was Alvaro Uribe. Uiteindelijk word er een gewijzigd vredesakkoord via het senaat gepasseerd en is de vrede met FARC een feit. De FARC is officieel niet meer in oorlog met Colombia en de ontvoeringen, aanslagen en andere criminele activiteiten zijn gestopt.
Helaas is FARC niet de enige paramilitaire organisatie in Colombia zo is de ELN (Ejército de Liberación Nacional) nog steeds actief. Gelukkig is deze organisatie vele male kleiner dan de FARC en heeft het weinig impact op overgrote deel van het dagelijkse leven van de Colombianen. Meer weten over de veiligheid in Colombia?
Bronnen:
El Tiempo
Semana 1, 2
BBC
Dit artikel is geschreven door Lennart Uitzetter
